Trao đổi với chúng tôi về các vấn đề trên, Luật sư Hà Thị Khuyên, Văn phòng luật sư Nhân Chính (Đoàn luật sư TP. Hà Nội), cho biết: Tạm giữ là biện pháp ngăn chặn trong tố tụng hình sự do cơ quan và ngư???i có thẩm quyền áp dụng đối với ngư???i bị giữ trong trường hợp khẩn cấp, ngư???i bị bắt trong trường hợp phạm tội quả tang, ngư???i phạm tội tự thú, đầu thú hoặc đối với ngư???i bị bắt theo quyết ??ịnh truy nã quy ??ịnh tại Điều 117 Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015.
Theo quy ??ịnh phạm luật tố tụng hình sự thì tạm giữ có thể áp dụng đối với trường hợp khẩn cấp; Người bị bắt trong trường hợp phạm tội quả tang; Người phạm tội tự thú, đầu thú; Người bị bắt theo quyết ??ịnh truy nã.
Các đối tượng trong một vụ án cưỡng đoạt tài sản bị Công an Hà Giang tạm giữ hình sự vào tháng 9/2022. (Ảnh: Công an Hà Giang) |
Mục đích của tạm giữ đối với ngư???i bị giữ trong trường hợp khẩn cấp, ngư???i bị bắt trong trường hợp phạm tội quả tang, ngư???i phạm tội tự thú, đầu thú là để ngăn chặn hành vi phạm tội, ngăn ngừa hành vi trốn tránh pháp luật, cản trở hoạt động điều tra của ngư???i phạm tội, tạo điều kiện cho cơ quan điều tra thu th??p ch???ng cứ, tài liệu, bước đầu xác ??ịnh tính chất hành vi của ngư???i bị tạm giữ. Tạm giữ đối với ngư???i bị bắt theo lệnh truy nã để có thời gian cho cơ quan bắt hoặc nhận ngư???i bị bắt thông báo cho cơ quan đã ra lệnh truy nã biết về việc đã bắt được đối tượng truy nã và có thời gian cho cơ quan đã ra quyết ??ịnh truy nã đến nhận ngư???i bị bắt.
Người có quyền ra lệnh giữ ngư???i trong trường hợp khẩn cấp quy ??ịnh tại khoản 2 Điều 110 Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015 có quyền ra quyết ??ịnh tạm giữ. Cơ quan điều tra từ cấp huyện trở lên mới có quyền ra lệnh tạm giữ. Chính quyền và công an cấp xã, phường, thị trấn không có quyền tạm giữ theo thủ tục tố tụng hình sự. Vì vậy, khi nhận ngư???i bị bắt trong trường hợp phạm tội quả tang hoặc đang bị truy nã, ủy ban nhân dân xã, phường hoặc thị trấn phải tiến hành lập biên bản phạm tội quả tang, biên bản bắt ngư???i đang bị truy nã và giải ngay ngư???i bị bắt đến cơ quan điều tra có thẩm quyền.
Việc tạm giữ phải có quyết ??ịnh bằng văn bản của ngư???i có thẩm quyền. Quyết ??ịnh tạm giữ phải ghi rõ lí do tạm giữ, thời hạn tạm giữ; ngày, giờ bắt đầu tạm giữ và ngày, giờ hết hạn tạm giữ và giao cho ngư???i bị tạm giữ một bản. Nếu việc tạm giữ không có quyết ??ịnh của ngư???i có thẩm quyền, ngư???i bị tạm giữ có quyền yêu cầu trả tự do cho họ.
Trong thời hạn 12 giờ kể từ khi ra quyết ??ịnh tạm giữ, quyết ??ịnh tạm giữ phải được gửi cho viện kiểm sát cùng cấp để kiểm sát việc áp dụng biện pháp ngăn chặn. Khi kiểm sát việc tạm giữ, nếu thấy việc tạm giữ không đúng pháp luật hoặc không cần thiết, viện kiểm sát ra quyết ??ịnh huỷ bỏ quyết ??ịnh tạm giữ và yêu cầu ngư???i ra quyết ??ịnh tạm giữ trả tự do ngay cho ngư???i bị tạm giữ.
Luật sư Hà Thị Khuyên, Văn phòng luật sư Nhân Chính (Đoàn luật sư TP. Hà Nội) |
Thời hạn tạm giữ không quá 03 ngày kể từ khi Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra nhận ngư???i bị giữ, ngư???i bị bắt hoặc áp giải ngư???i bị giữ, ngư???i bị bắt về trụ sở của mình hoặc kể từ khi Cơ quan điều tra ra quyết ??ịnh tạm giữ ngư???i phạm tội tự thú, đầu thú.
Trường hợp cần thiết, ngư???i ra quyết ??ịnh tạm giữ có thể gia hạn tạm giữ nhưng không quá 03 nTận hưởng APP mua sắm và giải trí chính thứcgày. Trường hợp đặc biệt, ngư???i ra quyết ??ịnh tạm giữ có thể gia hạn tạm giữ lần thứ hai nhưng không quá 03 ngày.
Mọi trường hợp gia hạn tạm giữ đều phải được Viện kiểm sát cùng cấp hoặc Viện kiểm sát có thẩm quyền phê chuẩn. Trong thời hạn 12 giờ kể từ khi nhận hồ sơ đề nghị gia hạn tạm giữ, Viện kiểm sát phải ra quyết ??ịnh phê chuẩn hoặc quyết ??ịnh không phê chuẩn.
Trong khi tạm giữ, nếu không đủ căn cứ khởi tố bị can thì Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra phải trả tự do ngay cho ngư???i bị tạm giữ; trường hợp đã gia hạn tạm giữ thì Viện kiểm sát phải trả tự do ngay cho ngư???i bị tạm giữ.
Quyền của ngư???i bị tạm giữ: Được biết lý do mình bị tạm giữ; nhận quyết ??ịnh tạm giữ, quyết ??ịnh gia hạn tạm giữ, quyết ??ịnh phê chuẩn quyết ??ịnh gia hạn tạm giữ và các quyết ??ịnh tố tụng khác theo quy ??ịnh của Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015; Được thông báo, giải thích về quyền và nghĩa vụ theo quy ??ịnh; Trình bày lời khai, trình bày ý kiến, không buộc phải đưa ra lời khai chống lại chính mình hoặc buộc phải nhận mình có tội; Tự bào chữa, nhờ ngư???i bào chữa; Đưa ra chứng cứ, tài liệu, đồ vật, yêu cầu; Trình bày ý kiến về chứng cứ, tài liệu, đồ vật liên quan và yêu cầu ngư???i có thẩm quyền tiến hành tố tụng kiểm tra, đánh giá; Khiếu nại quyết ??ịnh, hành vi tố tụng của cơ quan, ngư???i có thẩm quyền tiến hành tố tụng về việc tạm giữ.
Người bị tạm giữ có nghĩa vụ chấp hành các quy ??ịnh của Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015 và Luật thi hành tạm giữ, tạm giam năm 2015.